Alegria i praca zespołowa w projekcie

To było jakieś 4 lata temu. Siedziałam przy biurku, pochłonięta swoimi ówczesnymi projektami. Z tego skupienia wyrwały mnie dźwięki niezwykle głośno jak na warunki biurowe odtwarzanej piosenki. Ale kto szefowi zabroni?

Piosenka była zapętlona, powtarzała się w kółko, z każdym powtórzeniem coraz bardziej wpadając mi w ucho. Była w niej pewna magia, niesamowita energia i dające się usłyszeć hiszpańskie wpływy. Weszłam do pokoju Marka, a on powiedział: „Tak wygląda dobra praca zespołowa”, pokazując nagranie na YouTube. To była „Alegria”…

Zespół w cyrku czy cyrk w zespole?

“Alegria” to przewodnia piosenka show Cirque du Soleil o tym samym tytule. Spektakl powstał w 1994 roku, a jego twórcami są reżyser Franco Dragone i dyrektor kreacji Gillesa Ste-Croix. Niesamowite widowisko od momentu jego powstania wystawiane było ponad 5 tysięcy razy w 65 krajach na świecie, a obejrzało je ponad 10 milionów widzów. Niewiele projektów może się pochwalić takimi statystykami.

Sam tytuł spektaklu zaczerpnął swoją nazwę z hiszpańskiego słowa “Alegria”, które znaczy “radość”.

Cirque du Soleil (Cyrk Słońca) jest jednym z największych artystycznych przedsięwzięć na świecie. Przy powstawaniu spektakli pracuje około 4 tysiące osób z ponad 40 krajów (całkiem spory zespół). Widowiska odbywają się pod namiotem lub w halach widowiskowych. Niepowtarzalna fabuła, ręcznie szyte kostiumy, własna orkiestra, kompozycje i muzyka na żywo, rekwizyty, choreografia – wszystko tworzy spójną całość, nic nie jest oddzielne. To prawdziwy pokaz sprawności, sztuki, determinacji i siły. I prawdziwie zgranej pracy zespołowej.

To, co charakteryzuje pokazy cyrkowców wykonywane w grupach, to przede wszystkim wiara nie tylko w siebie, ale też w drugiego człowieka. To zaufanie, wzajemna zależność i odpowiedzialność za siebie nawzajem. To ogromna świadomość pracy w zespole i umiejętność wykorzystania indywidualnych cech we współdziałaniu.

Praca zespołowa ma miejsce również wtedy, kiedy gasną światła, za kulisami, kiedy kończy się show i zaczyna kolejna podróż z gigantycznym namiotem. Wtedy również zespół musi na siebie liczyć, bowiem praca do wykonania przekracza możliwości jednej osoby – potrzebna jest synergia grupy.

Dobra praca zespołowa, czyli jaka?

Projekt z definicji jest przedsięwzięciem realizowanym zespołowo, co nie znaczy, że osadzeni w ramach projektu mamy kompetencje zespołowe. Często wysokie kompetencje specjalistyczne nie idą w parze z tymi miękkimi, a konkretnie zespołowymi. Pojawia się pytanie: czy lepszy jest zespół niezgranych specjalistów czy mniej kompetentny, ale potrafiący ze sobą współpracować? Odpowiada na nie poniższa macierz.

Poza kompetencjami zespołowymi mamy również do czynienia z wzajemnymi relacjami pomiędzy członkami zespołu, czyli z tzw. oddziaływaniami między nimi. Określają one na ile każdy z nich potrafi efektywnie współpracować z innymi. Oddziaływania mogą być:

Korzystne – wtedy, gdy wszyscy członkowie zespołu mają dobre relacje, potrafią ze sobą współpracować, komunikować się, wspólnie starają się jak najlepiej zrealizować wyznaczony cel, osiągają zdecydowanie lepsze wyniki niż w przypadku pozostałych struktur oddziaływań;
Negatywne – gdy każdy członek zespołu ma negatywne relacje z innymi (niekoniecznie ze wszystkimi) – nie ma w zespole osoby, która ma dobre relacje ze wszystkimi; tak niekorzystny układ wpływa na bardzo złe wyniki zespołu, należy zastanowić się nad zmianami w zespole lub jego rozwiązaniem;
Mieszane – gdy przynajmniej jeden członek zespołu ma negatywne relacje z innymi – zdarza się tak, że taką osobę należy przyjąć do zespołu z uwagi na jej kompetencje merytoryczne, może to jednak obniżać efektywność pozostałych członków zespołu.

Mając na uwadze powyższe, a także wciąż otwarte pytanie czym jest dobra praca zespołowa, przedstawiam, czym jest według mnie:

Praca skoncentrowana na wspólnym celu, do którego dąży się we wspólnie uzgodniony sposób – wizja osiągnięcia celu jest wspólna;
Praca, w której zespół mierzy się z problemem, a nie ze sobą – dobry zespół poznaje się między innymi po tym, jak radzi sobie z problemami, wymaga to przejścia od rywalizacji do współpracy;
To praca, w której członkowie zespołu czują się odpowiedzialni ze rezultaty przed sobą nawzajem, a także czują się odpowiedzialni za siebie;
To praca, w której zespół wspiera się wzajemnie, pomaga sobie, razem się uczy;
To w końcu efektywna praca, która przynosi oczekiwane wyniki i realizuje cele.

Praca zespołowa a metodyka

Agile bardzo mocno opiera się na efektywności zespołu, uczy pracy zespołowej, samostanowienia, egzekwuje etykę, wymaga wrażliwości na drugiego człowieka i otwartości umysłu, odpowiedzialności, a także wysokiej świadomości oraz dojrzałości.

Waterfall nie ma swojego “frameworka”, w którym rozwija się zespół. Stawia wyzwanie przed kierownikiem projektu, który wykorzystuje narzędzia i metody pracy zespołowej zaczerpnięte wprost z teorii zarządzania. To on buduje i integruje zespół, stawia przed nim cel i zarysowuje wizję osiągnięcia go, organizuje pracę zespołu, odpowiada za proces komunikacji, motywuje, kontroluje, rozwijając i doskonaląc przy tym swoje kompetencje menedżerskie.

Niezależnie od metodyki i organizacji pamiętaj, że u podstaw pracy zespołowej leżą:

Komunikacja – leży u podstaw wszelkich relacji międzyludzkich, więc również będzie odgrywać kluczową rolę w pracy zespołowej. John Davison Rockefeller powiedział:
Umiejętność komunikowania się, stała się w dzisiejszym świecie towarem, za który gotów jestem płacić więcej, niż za jakikolwiek inny.
Świadomość grupy wyrażona poprzez umiejętność współdziałania zamiast próby działania w wyizolowany sposób;
Poczucie wspólnego celu – to trochę tak jak z miłością w „Małym Księciu” – wspólny cel też wymaga patrzenia w tym samym kierunku;
Współzależność – umiejętność przyjęcia zależności, zamiast próby unikania jej – traktuj ją jak wyzwanie, a nie jak ograniczenie;
Współodpowiedzialność – wspólne stawianie czoła problemom, ale też poczucie odpowiedzialności przed zespołem – kiedy źle wykonuję swoją pracę, jestem odpowiedzialny przed całym zespołem za jego słabe wyniki.

To nic innego jak współdzielenie tego samego losu.

Kiedy zespół jest samoorganizujący się (Scrum), to sam stawia te fundamenty. W przeciwnym wypadku rolą PM’a jest zapewnienie takiego umocowania, a potem ciągłego wsparcia.

Wiedz, że nie ma uniwersalnego modelu pracy zespołowej, bo nie ma uniwersalnych potrzeb, charakterów i oddziaływań międzyludzkich. Mniej istotne są zatem metody, liczą się efekty. I “Alegria”, która zawsze przypomina mi o tym, na czym polega praca w zespole.